Falih Rıfkı Atay, 1893 senesinde İstanbul’da dünyaya geldi. Esasen Sakaryalıdır. Ortaokulu Mekteb-i Tahsil Mektebi’nde lise öğrenimini Mercan İdadisi’nde bitirdi. İdadide edebiyat öğretmeni olan Celal Sahir Bey (Erozan) ile kendisinden bir ileri sınıfta okuyan Orhan Seyfi Orhon, edebiyat zevkinin gelişmesine yardımcı oldu. II. Meşrutiyet’in ilanı edildiği 1908 senesinde girdiği Darülfünun Edebiyat Fakültesi’ni 1912’de bitirdi.
Falih Rıfkı Atay’ın 1911’de ilk yazıları, Servet-i Fünun dergisinin genç yazarlara ayrılan ek sayfalarında yayımlandı. Tecelli (1911) dergisi ile Süleyman Bahri’nin yönettiği Kadın (1912) dergisinde Cenap Şahabettin ile Ahmet Haşim’in eserlerini hatırlatan şiirleri çıktı. 1912’den bu yana Tanin gazetesinde düz yazılar yayımladı.
1913’te memuriyet yaşamına başlayan Falih Rıfkı Atay, Sadaret ve Dahiliye Nazırlığı kalemlerinde çalıştı. Dahiliye Vekili Talat Paşa ile birlikte resmi görevle Bükreş’e gittiğinde Tanin Gazetesi’ne röportajlar gönderdi. Bu zamandaki yazıları, Türkçülük ve Türkçecilik akımlarının tesirini taşıyordu.
Falih Rıfkı Atay, I. Dünya Savaşı’nda yedek subay olarak Suriye’ye gitti ve Cemal Paşa’nın özel kâtipliğini yaptı. Suriye ve Filistin’deki savaş anılarını Ateş ve Güneş (1918) kitabında topladı. Cemal Paşa’nın Bahriye Nazırı olması üzerine Kalemi Mahsusa müdür yardımcılığına getirildi (1917).
Falih Rıfkı Atay, 1918’de Ali Naci Karacan, Necmettin Sadık (Sadak) ve Kazım Şinasi Dersan ile birlikte Akşam Gazetesi’ni kurdu. Gazetede, Kurtuluş Savaşı’nı destekleyen yazılar yazdı. Damat Ferit Paşa hükümetinin vatanseverleri yargılamak üzere kurduğu, halk içinde “Kürt Nemrut Mustafa Divanı” diye anılan mahkemede Kurtuluş Savaşı’nı destekleyen yazıları sebebiyle idamı isterek yargılandı. İkinci İnönü Muharebesi’nin kazanılması üzerine Divan-ı Harp tutumunu değiştirince idamdan kurtuldu. 10 Eylül 1922’de Anadolu’ya geçti.
Falih Rıfkı Atay, Kurtuluş Savaşı’nı destekleyen yazılarını Tanin ve Hakimiyet-i Milliye gazetelerinde sürdürdü. Savaşın sonrasında Tetkik-i Mezalim Heyeti’nde görevlendirilen Falih Rıfkı; Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Mehmet Asım ile birlikte Yunan ordusunun yakıp yıktığı yerleri saptamak üzere tüm Batı Anadolu’yu dolaştı.
Falih Rıfkı Atay, 1923 senesinde TBMM’ye girdi ve aralıksız 27 yıl milletvekilliği yaptı. 1923-1934 seneler içinde Bolu, 1935-1950 senelerı içinde Ankara milletvekili olarak mecliste yer aldı. Bir yandan da çeşitli tarihlerde Hakimiyet-i Milliye, Ulus, Milliyet gazetelerinde başyazarlık yaptı. Köşe yazılarında Atatürk devrimlerini ve batılılaşmayı savundu. Yeni Türk Alfabesinin hazırlanması ve uygulanması sırasında Dil Encümeninde görev aldı. Ulus gazetesinin başyazarlığını yaptığı zamanda Ankara şehir planı jürisinde üyelik ve İmar Komisyonunda başkanlık yaptı. Bu zamanda 1937 senesindeki Trakya Manevraları’na katılmıştır.
Falih Rıfkı Atay, İzmir’in kurtuluşundan sonra tanıştığı Mustafa Kemal’in dostluğunu kazandı ve bu döneme an ilişkin anılarını Atatürk’ün Bana Anlattıkları (1955), Çankaya (1961) ve Atatürk Ne İdi? (1968) adlı kitaplarda topladı. Atatürk’ün çok yakınında bulunması ve önemli olaylara tanıklık etmesi eserlerine ayrı bir önem kazandırdı.
Falih Rıfkı Atay, Demokrat Parti’nin 1950’de iktidara geçmesinden sonra Dünya gazetesini kurarak (1952) muhalefete geçti; yeni iktidara karşı Atatürk devrimlerini savundu. Ölümüne kadar bu gazetenin başyazarlığını sürdürdü.
Falih Rıfkı Atay, gezi yazılarını ve anılarını topladığı kitaplarıyla Cumhuriyet zamanında bu türlerin ilk özgün emsallarini verdi. Zeytindağı, Faşist Roma, Kemalist Tiran, Kaybolmuş Makedonya ve Pazar Konuşmaları başlıca eserleridir
Atay, sağlam, çekici anlatımı ve duru Türkçesiyle basının en usta kalemlerinden biriydi. Türkçeyi süssüz, sanatsız ama etkin kullanmayı amaçladı. Siyasi konuları işleyen fıkra ve başyazıları ile tanınan Falih Rıfkı Atay gezi, anı, makale ve sohbet türlerinde bir çok kitap yayımlamıştı; Cumhuriyet döneminin en etkin gazetecilerindendi.
Falih Rıfkı Atay Eserleri
Anı
1918 Ateş ve Güneş (Suriye ve Filistin savaşı)
Gezi
Faşist Roma
Fıkraları
1933 Eski Saat
İncelemeleri
1933 Londra Konferansı Mektupları
Monografi
1955 Babamız Atatürk
