Mehmet Başaran, 1926’da Kırklareli’nin Lüleburgaz ilçesi Ceylanköy’de dünyaya geldi. 1943’te Kepirtepe Köy Enstitüsü’nü ve Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü’nü bitiren Mehmet Başaran, 1946 senesinde Köy Enstitülü Hatun Birsen Başaran ile evlendi. Askerliğini yaparken Yedeksubay Okulu’ndan çavuşa çıkarıldı.
Köy enstitüsü öğretmenliği, gezici başöğretmenlik, ilkokul öğretmenliği ve Türkçe öğretmenliği yaptı. Türkiye Öğretmenler Sendikası’nın kuruluş çalışmalarına da katılan Mehmet Başaran, 1979 senesinde emekli oldu.
1950-1960’lı senelerda güçlenen Köy Edebiyatı hareketinin şiirdeki ileri gelen temsilcilerinden biri. İlk şiiri Köy Enstitüleri Dergisi’nde yer aldı. Adam Sanat, Gösteri, Kıyı, Varlık, Yansıma, Yazko Edebiyat, Yeditepe, Yeni Biçem, Yeni Ufuklar, Yücel gibi dergilerde şiirleri yayınlandı. Toplumcu düşünceyi didaktizme düşmeden şiirlerine sindirmeyi bildi.
Şiirlerinde direnme ve umut temalarını iç içe işledi. Aynı temalar gözlem ve tecrübeleriyle bütünleşmiş olarak “Ahlat Ağacı” ve “Nisan Haritası”ndan sonra şiir kitaplarına damgasını vurdu.
Mehmet Başaran Eserleri
1953 Ahlat Ağacı
1960 Nisan Haritasi
1963 Kocakent
1969 Pıtraklı Memleket
1975 Gök Ekin
1982 Meşe Seli
1986 Günler Tuz Rengi
1990 Sis Dağı’nın Başında Borana Bak Borana
2003 Yasaklı – Acının ve Sevginin Yurttaşı (2. baskı)
2003 Köy Enstitüleri Özgürleşme Eylemi (3. baskı)
2006 Kuşatılmış Yaşam Günaydın Aşk
2007 Eylülün Kızgın Soluğu
2007 Yüreğinin Sesi Zeytin Ülkesi
1970 TRT Sanat Ödülleri Yarışması başarı ödülü
1979 Orhan Kemal Roman Armağanı
