Mithat Cemal Kuntay, 1885 senesinde İstanbul’da dünyaya geldi. Mithat Cemal, İşkodra’dan gelen bir ailenin oğludur. Babası Selim Sırrı Bey, annesi Rumeli’nin Tırhala Kasabası’ndan Samiye Hanım’dır. Henüz çocukken annesinin okuduğu Cezmi romanı ona ilk edebiyat zevkini verdi.
Orta öğrenimini Aksaray’daki Mekteb-i Osmaniye Rüştiye’sinde, Saint Joseph Lisesi’nde başladığı lise öğrenimini Vefa Lisesi’nde bitirdiktan sonra Mekteb-i Hukuk’tan birincilikle mezun oldu. 17 yaşındayken babasını kaybedince 10 kişilik ailesinin geçim yükünü üstüne aldı ve öğrencilik senelerında gazetecilik, özel öğretmenlik, ardından avukatlık yaparak bu yükü taşımaya çalıştı.
Aynı zamanda ilk şiirlerini dergi ve gazetelerde yayımladı. İleride yakın dost bulunacağı ve biyografisini yazacağı Mehmet Akif ile 1903 senesinde tanıştı. Bu tanışma, onun sanatını ve düşüncelerini etkiledi. Padişaha jurnal edildiği için 1906’da bir süre tutuklu kaldı. Mehmet Akif Ersoy’un II. Meşrutiyet’ten sonra yazdığı İstibdat adlı şiiri, bu olayın anısına Mithat Cemal’e ithaf edilmiştir. Mehmet Akif Ersoy ile birlikte yazdığı Elhamra adlı şiiri ve ‘Acem Şahına’ adlı manzumeyi Resimli Kitap’ta yayımladı. Acem Şahı, şair olarak ününü arttırdı.
Mithat Cemal Kuntay, 1908 senesinde kazandığı imtihan sonucu doktoraya başlayarak, hukuk idaresi dersi vermekte olan İbrahim Hakkı Paşa’nın asistanı oldu. Eğitimini bitirdiğında Türkiye’de ilk hukuk doktoru ünvanını aldı. Bir süre “hukukta hitabet” dersleri verdikten sonra sınav kazanarak Adliye Nezareti Özel Kalem’ine kâtiplik görevine başladı, zamanla müdür yardımcılığına yükseldi. Kısa bir süre Birinci Hukuk Mahkemesi üyesi olarak yargıçlık yaptı.
I. Dünya Savaşı sırasında hükümetin Çanakkale Cephesi’ne gönderdiği 40 kadar şair içinde Mithat Cemal de yer aldı. Savaş senelerında çıkartılan Harp Mecmuası’nda hamasi şiirlerini yayımladı. Milli Mücadele senelerında da hamaset şiirleri yazmaya sürdü. 30 Ağustos Zaferi’nden sonra yazdığı ‘Vatan Hisleri’ adlı şiirinin son iki mısrası TBMM’de Mustafa Kemal aracılığıyla okundu: Ölmez bu vatan farz-ı muhal ölse de hattâ / Çekmez kürenin sırtı bu tâbât-ı cesîmi (Ölmez bu vatan varsayalım ölse bile / Çekmez dünyanın bedeni bu kocaman tabutu). Bu olay, ününü birden arttırdı.Mithat Cemal Kuntay, 1923 senesinde noterliğe başladı. Beyoğlu 4. noterliğine tayin edildi ve 1956 senesinde yaşamını yitirinceye kadar noterliği sürdürdü; Türkiye’nin en uzun süre noterlik yapan hukukçusu unvanını aldı.Mithat Cemal Kuntay, 1950 seçimlerinde CHP listesinden Çorum milletvekili adayı olduysa da seçilemedi.
Hicaz Valisi Ahmet Ratip Paşa’nın torunlarından Naile Hanım ile evlenen Kuntay, çok sevdiği eşini genç yaşta yitirdikten sonra tekrar evlenmedi. Naile Hanım (1895-1945) ile evliliğinden Vedat (1918-2011) isimli tek bir oğlu ve fotograf sanatcisi Lale Tara tek torunudur.
Mithat Cemal’in yayımlanan ilk şiiri, Çırçır Suyu’nda başlığını taşır. 1901 senesinde Malumat Dergisi’nde çıkmıştır. Sırat-ı Müstakim Dergisi ve Tercüman-ı Hakikat gazetesi’nde yayımlanan şiirleri ile adını açıkladı. Tek şiir kitabı Türkün Sehnamesi’nde 82 şiiri yer aldı. Şiirlerinde aruzu ustaca kullandı. Ağır bir dille sahip olan şair, dilini zamanla sadeleştirmiştir. Vatan ve millet sevgisi temalı epik ve lirik şiirleri yazdı. Hiciv türünde de şiirler yazdı, aşk temasını aşağı yukarı hiç işlemedi. Hiçbir edebi topluluğa katılmadı. Çınaraltı dergisinde 1943-1944’te yayına giren son dönem şiirlerinde Yahya Kemal Beyatlı’dan da etkilendiği görüldü.
Oyunlarında yalın bir dil kullandı, yurt sevgisi konusunu işledi. Mithat Cemal Kuntay’ın yazdığı tek roman olan Üç İstanbul, onun en önemli eseridir. Eser, II.Abdülhamit, II. Meşrutiyet ve Mütareke senelerının İstanbul’unu anlatır. Eserin, yazarın yaşamını yansıttığı söylenir. Roman, 1983senesinde TRT aracılığıyla televizyon dizisi olarak çekilmiştir.
Monografileri, titizlikle düzenlenmiş birer belgeler kitabı gibidir.
Kuntay, bunun bunun yanında edebiyat incelemeleri yapmış, Fransız yazarlardan tercüme eserler vermiş bir sanatçıdır.
Mithat Cemal Kuntay Eserleri
Tiyatro Oyunları
1912 Kemal
Antoloji
Romanları
1938 Üç İstanbul
Biyografi
1939 Mehmed Âkif-Hayatı, Seciyesi, Sanatı
1944 İstiklâl Şairi Mehmed Âkif
1944-1949-1956 Namık Kemal :Devrin Olayları ve İnsanları Arasında
1944 İlkler ve Ötekiler
1946 Sarıklı İhtilalci Ali Suavi
1948 Mehmed Âkif: Hayatı, Sanatı, Şiirleri, Seciyesi, Seçme Şiirleri
Şiirleri
1945 Türk’ün Şehnamesi
İnceleme-Araştırmaları
1913 Hitabet ve Münazara Dersleri
1914 Hitabet Dersleri
1915 Edebiyat Defteri
Basılmamış Eseri
Tevfik Fikret
