Oktay Rifat Kimdir? Biyografi Sayfası

Oktay Rifat, 10 Haziran 1914 senesinde Trabzon’da dünyaya geldi. Babası, o dünyaya geldiğu sırada Trabzon valisi olan şair ve dilbilimci Samih Rıfat, annesi Hasan Enver Paşa’nın kızı Münevver Hanım’dır. Pek çok sanatçı ve yazar içeren bir ailede yetişti.

Büyük dedesi Macar Hurşid Bey, hem Türk hem batı müziği hususunda donanımlı bestekardı; dedesi Albay Hasan Rıfat Bey şiir ilgilenirdi. Amcası Ali Rıfat Bey kıymetli bir udî ve besteci, annesinin teyzesinin oğlu Ali Fuat Bey cumhuriyet devrinin ünlü asker ve siyaset adamı, teyzesi Celile Hanım bir ressam, Nazım Hikmet, teyzesi Celile Hanım’ın oğlu yani kuzenidir.

Oktay Rifat, Ortaöğrenimini 1925-1932 senelerında Ankara Erkek Lisesi’nde yaptı. Bu okulda ünlü şair Ahmet Hamdi Tanpınar’ın öğrencisi oldu, ilk şiirlerini kaleme aldı ve ileride birlikte Garip Akımını kuracağı dostları Melih Cevdet Anday ve Orhan Veli Kanık ile tanıştı. Üç arkadaş, okul bünyesinde Sesimiz dergisini çıkararak şiirlerini yayımladılar.

1932-1936 senelerı içinde Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne yüksek öğrenim gördü. Edebiyata olan ilgisi ve yazma tutkusu yükseköğrenimi sırasında da sürdü. Mezun olduğu yıl, dostları Melih Cevdet ve Orhan Veli ile birlikte geliştirdikleri yeni bir yazın tekniği ile kaleme aldığı şiirleri Varlık Dergisi’nde yayımlanmaya başladı.

1937 senesinde Devlet sınavını kazanarak Maliye Bakanlığı hesabına Siyasal Bilgiler öğrenimi görmek üzere Paris’e gönderildi. Paris’te olduğu zamanda yalım bir söylemi ve bağımsız düşünceleri savunan Fransız şiirini kendisine yakın buldu ve ondan ilham aldı. 3 yıl sonra II. Dünya Savaşı sebebiyle, orada yaptığı doktora çalışmasını tamamlayamadan 1940 senesinde Türkiye’ye döndü.

Paris’ten döndükten sonra bir süre Maliye Bakanlığı’nda , ardından Matbuat Umum Müdürlüğü (Basın Yayın Genel Müdürlüğü)’nde çalıştı. Ardından Ankara’da serbest avukatlık yaparak yaptı. Bunun yanı sıra 1941 senesinde Orhan Veli ve Oktay Rıfat ile edebiyat dünyasında büyük tartışmalara neden veren “Garip” adlı şiir kitabını yayımladı.

1955 senesinde İstanbul’a yerleşerek avukatlığını sürdürdü. Aynı yıl paylaşımı yaptığı “Perçemli Sokak” adlı şiir kitabının önsözü tartışmalara yol açtı. Bu kitap ile İkinci Yeni adı verilen şiir anlayışına yöneldi. 1958 senesinde “Aşk Merdiveni” adlı şiir kitabını yayımladı. 1961 senesinden bu yana avukatlık mesleğini Devlet Demir Yolları’nda sürdürdü ve 1973 senesinde emekli olana dek bu kurumda çalıştı.

1960’lı senelerın başında Latin ve Yunan ozanların mitoloji kitaplarının Türkçe çevirilerini yaptı. 1969 senesinde paylaşımı yaptığı “Şiirler” adlı kitabıyla Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü’nü aldı. Bu tarihten sonra tiyatro ve roman çalışmalarına ağırlık verdi. “Oyun İçinde Oyun”, “Zabit Fatma’nın Kuzusu”, “Atlar ve Filler”, “Yağmur Sıkıntısı”,”Kadınlar Arasında”, “Birtakım İnsanlar” ve ”Çil Horoz” adlı oyunları kaleme aldı ve her biri sahnelendi . Arkadaşı Melih Cevdet Anday ile ”Kıskançlar” adlı oyunu kaleme aldı. 1976’da ilk romanın ”Bir Kadının Penceresi’nden” yayımlandı. 1980’de ”Danaburnu” kitabı ile Madaralı Roman Ödülü’nü kazandı. Aynı yıl ”Bir Cigara İçimi” adlı şiiri Sedat Simavi Vakfı Ödülü’nü, 1984 senesinde “Dilsiz ve Çıplak” kitabıyla Behçet Necatigil Şiir Ödülü’nü aldı.

Fransızca çevirmeni Sabiha Rıfat ile evli olan Oktay Rıfat, yazar, çevirmen ve şair Samih Rıfat’ın babasıdır. Son günlerine dek eser vermeyi ilerleten sanatçı, Yağmur Sıkıntısı adlı oyununu bitirdiktan sonar 1988 senesinde İstanbul’da yaşamını yitirdi. Karacaahmet Mezarlığı’na toprağa verildi.

Ankara Erkek Lisesi’ndeki öğrencilik senelerında şiir yazmaya başlayan Oktay Rıfat, şiirde şekil ve kural anlayışını tam anlamıyla görülmektediran ilk şiirlerini 1936- 1944 senelerı içinde Varlık Dergisi’nde yayımlamıştı. İlk şiirlerinde hece veznini kullanmaktaydı, ardından serbest vezne geçti. 1941 senesinde Orhan Veli Kanık ve Melih Cevdet Anday ile birlikte Garip adlı şiir kitabını yayımlayarak Garip şiir akımının öncülerinden oldu. Garip dönemi şiirlerinde şehirde yaşayan sıradan bireylerin günlük yaşamlarına enteresan, alaycı bir söyleyişle yaklaşmıştı.

“Perçemli Sokak” adlı kitabıyla Türk şiirinde İkinci Yeni adı verilen anlayışa, anlamca kapalı bir şiire yöneldi. Türkçenin ses zenginliğini, geniş bir sözcük dağarcığıyla ustalıkla kullanan unutulmaz şiirler yazdı. Kitaptan kitaba değişen şiiri ile Türk şiirinin genel akışını en fazla etkileyen şairlerden sayılmaktadır.

1960’lı senelerda genelde sosyal sorunlar, emekçilerin hakları ve sistemsel karmaşalar ile alakalı düşüncelerini satırlara döktü. Bilhassa, 1966’da çıkan “Elleri Var Özgürlüğün” adlı şiir kitabında bu düşüncelerinin bi hayli fazla etkisi görüldü. 1969 senesinde paylaşımı yaptığı, “Şiirler” adlı kitabıyla, edebiyat yaşamında üçüncü ve son dönemine girdi. Tarzını, şekilini ve yazın anlayışını iyice belirginleştirdiği, dili ve sözcükleri kullanmada ustalaştığı bu sürede şiirin kuramsal kişiliği üzerine de kitaplar yazdı

Tiyatro oyunu ve roman türünde de eserler veren Oktay Rıfat, her biri toplumun değişik kesimlerini sembolize eden oyun ve roman kahramanları yarattı.

Oktay Rifat Eserleri – Kitapları

Şiirleri

Garip