Rıfat Ilgaz Kimdir? Biyografi Sayfası

İstanbul’dayken hem Karagümrük Ortaokulu’nda Türkçe öğretmenliği yapıyor hem de fakültede felsefe okuyordu. II. Dünya Savaşı’na denk gelen bu dönemler ardından edebiyatında da bi hayli etkili oldu. Misal verilecek olursa savaş Karartma Geceleri romanının arka planında yoğun olarak hissedilmektedir. 1943 senesinde Karagümrük Ortaokulunda bir öğretmenle kavga ettiği için Nişantaşı’na sürüldü. Aynı yıl ağabeyinin de olduğu Tosya’da deprem olunca oraya gitti ve ardından izlenimlerini gazetede yazdı. Ayrıca bir de bu deneyimi görülmektediran Tosya Zelzelesi şiirini yazdı.

1944’ün Ocak ayında paylaşımı yaptığı Sınıf kitabıyla adliyeler ve hapishaneyle tanışmış oldu. Bir süre gizli tutulan Ilgaz, 24 Mayıs 1944 tarihinde Birinci Şubeye teslim oldu. 6 aya çarptırılan yazar, hapishaneden çıktığında hem öğrenciliğini hem de öğretmenliğini kaybetmişti. Sağlığı da bi hayli bozulan Ilgaz, Heybeliada Sanatoryumuna yattı. 1946 senesinde öğretmenliğe kısa bir süreliğine dönse de, sonunda 1947’de temelli olarak bu şansı kaybetti. Bunun yanında sanatoryuma yatabilme hakkını da kaybetmiş oluyordu.

Hayatı dergi ve gazetecilik ile şiir yazarak geçiyordu. 1953 senesinde devam kitabı da toplatıldı ve yazar ile ilgili soruşturma açıldı. 27 Mayıs’tan hemen önce gönderilmesi hedeflenen sürgünden 27 Mayıs 1960 askeri darbesi ile kurtuldu. 1966 senesinde Rıfat Ilgaz’ın oyunlaştırdığı Hababam Sınıfı romanı Ulvi Uraz Tiyatro Topluluğu aracılığıyla sahnelendi. Aynı oyun 1969 senesinde İstanbul Tiyatrosu’nda sahneye kondu. Aynı yıl Çatal Matal oyunu da Ankara Sanat Tiyatrosu’nda sahnelendi.

1971’de kızı Defne dünyaya geldi. Aynı yıl Basın Şeref Kartı aldı. Bu yıl bunun bunun yanında Sınıf Yayınları’nı kuran yazar kendi kitaplarını yayımlamaya başladı. İlk denendiğinde sansüre takılan Hababam Sınıfı, Umur Bugay’ın konusuyla sansürden geçti ve Ertem Eğilmez’in yönetmenliğinde çekildi. Lakin yazar bu durumdan hoşnut değildi, çünkü sansürden geçmeyi başaran senaryo eserin bütün toplumsal eleştirilerinden arıtılmış ve yalnızca keyiflik bir komedi haline getirilmişti.

Filmin başarısından sonra 6 film daha yapıldı. 1974’te emekli olan Rıfat Ilgaz, Cide’ye yerleşti. 12 Eylül 1980 zamanında Cide’de bulunan Rıfat Ilgaz, sürekli olarak tehdit veya rahatsız ediliyordu. Misal verilecek olursa, bir gün oturduğu evin karşısındaki binaya Rıfat Ilgaz evden atılmadığı takdirde evin taranacağına dair not asılır.

28 Mayıs 1981 gecesi Rıfat Ilgaz, Yıldız Karayel romanını yazmaktayken gözaltına alındı. Gözleri bağlanarak ve zincirlenerek merkeze kadar yürütülen Rıfat Ilgaz, Kastamonu, Et Balık Kurumu mezbahasından bozma hapishaneye kondu. Doktor muayenesi isteyerek hastalığını ispatlayınca jandarma aracılığıyla Ballıdağ Sanatoryumuna yatırıldı. Gözaltına alınmasının belirli bir nedeni zaten bulunmamaktaydı ve genel sorgudan sonra serbest bırakıldı. Oğlu Aydın Ilgaz ile yaşamak üzere İstanbul’a döndü.

Öncelikli olarak şiir ve öykü olmak üzere yazmaya sürdü. Adına etkinlikler ve festivaller düzenlendi. Fikri Sağlar’ın Kültür Bakanlığı zamanında devlet aracılığıyla bir çeşit itibar iadesi olacak biçimde Kültür Bakanlığı plaketi verildi.

2 Temmuz 1993 tarihinde ki Sivas Madımak Olayında başta yakın dostu Asım Bezirci olmak üzere bir çok birinin katledildiği haberi Rıfat Ilgaz’ı derin üzüntü verdi.

7 Temmuz 1993 tarihinde evinde vefat eden Rıfat Ilgaz, Zincirlikuyu Mezarlığı’na, Asım Bezirci’nin yanına toprağa verildi.

Rıfat Ilgaz Ödülleri

1982 Madaralı Roman Ödülü – Yıldız Karayel